Zouden we klimaatverandering niet beter luchtvervuiling noemen?
- Wannes Van Giel
- Sep 24, 2021
- 4 min read
Updated: Mar 28, 2022
Waarom de luchtvervuiling op je verpakking en in het weerpraatje moet
Iedereen weet dat de aarde alarmerend opwarmt. Toch nemen we nog te weinig actie. Zou het kunnen dat klimaatverandering nog steeds te ver van ons bed voelt? Ijsberen, zielige kinderen op een eiland ergens in de Stille Oceaan… Zouden we niet meer mensen tot verregaandere actie kunnen bewegen als we de effecten op je eigen lichaam en onze eigen tonen?
Hoe? Wat als we klimaatverandering eens als een luchtvervuilingsprobleem zouden framen?
De verbranding van fossiele brandstoffen is niet enkel verantwoordelijk voor de opwarming van de aarde, ze veroorzaken ook enorme luchtvervuiling. In het onderstaande stuk vertellen we dat als mensen inzicht krijgen in wat vervuilde lucht doet met ons brein en ons lichaam, ze sneller actie ondernemen. Wellicht sneller dan wanneer we een temperatuurgrens zien opduiken of een ijsberg zijn smelten.
Outtakes
de relatie tussen vervuiling en gezondheid kan een sterk sturend effect hebben op consumptie
de uitgespaarde kosten uit luchtverontreiniging moeten naar hernieuwbare energie of naar sociale projecten
de luchtverontreiniging moet deel uitmaken van het weerpraatje
Luchtvervuiling is de meest dodelijke ziekte op de planeet
90% van de wereldbevolking ademt vervuilde lucht. De maximale dosis volgens de WHO is 10 microgram per m3. In China bedraagt de gemiddelde concentratie 35 microgram en in de US 12 (met enorme regionale verschillen).
Overwin het gedoe
In het Verenigd Koninkrijk onderzocht het Behavioural Insights Team (‘Nudge Unit’) van de CabinetOffice, het departement dat de Britse premier en zijn kabinet ondersteunt, deze vraag.
Luchtvervuiling doodt 7 miljoen mensen per jaar. Meer dan oorlogen, auto-ongelukken of sigaretten en meer dan dubbel zoveel als het totale aantal coronadoden van vorig jaar.
Deze cijfers maken je boos, opstandig of verdrietig? Het had nog veel erger gekund, de luchtkwaliteit is in grote delen van de wereld verbeterd in de laatste 30 jaar. Het meest bekende voorbeeld? De Clean Air act uit 1963. Deze wet betekende de grootste verbetering in luchtkwaliteit in de geschiedenis van de US. Op wikipedia lezen we dat dit wellicht de belangrijkste milieuwet uit de geschiedenis van de US is.
De schaduwzijde? Amerika delocaliseerde haar fabrieken grotendeels naar China, waar ze nu letterlijk naar adem happen. Elke ademtocht betekent voor een gemiddelde Chinees helaas 3X hogere concentratie inademen dan wat de WHO als gezond acht.
Michael Greenstone, directeur van het Energy Policy Institute aan de universiteit van Chicago en een wereldautoriteit in onderzoek naar de relatie tussen luchtvervuiling en gezondheid noemt luchtverontreiniging dan ook de grootste bedreiging op aarde voor onze eigen gezondheid.
Maar hier schuilt een enorme kans voor communicatie. Vandaag worden bedrijven meer en verplicht om transparant te communiceren over de gezondheidseffecten van hun producten.
Beeld je in dat er op het tankstation staat hoeveel mensen jij ziek maakt telkens je tankt of speelgoedwinkel op het kinderspeelgoed aanduidt hoeveel kinderen slechte lucht hebben ingeademd bij de productie?
Dat is een boodschap die aankomt telkens je voor de auto kiest of een gadget uit China koopt. We weten dat consumenten-geleidingssystemen het gedrag kunnen sturen, denk maar aan de energie-classificatie labels of de succesvolle introductie van nutriscore in de supermarkten.
Niet enkel burgers, maar ook politici worden wakker geschud om actie te ondernemen over de partijgrenzen heen. Die Clean Air act uit 1963 werd bijvoorbeeld bekrachtigd door Nixon, een conservatieve president.
Luchtvervuiling is de meest dodelijke ziekte op de planeet
Luchtvervuiling kost de wereld jaarlijks 3 triljoen dollar, 3 keer de Europese meerjarenbegroting. Het is ook 3% van wat de wereld jaarlijks produceert aan goederen. Geld dat we als belastingbetaler over de balk gooien. Het is het resultaat van productiviteitsverlies, kosten voor de zorg en: slechtere oogsten.
Het gebeurt heel vaak dat er geïnvesteerd wordt met als voornaamste argument, besparingen in de toekomst. Denk maar aan autostrades, kanalen, en bijvoorbeeld fietspaden. Elke 1200 euro die de stad New York in 2015 investeerde in betere en veiligere fietspaden, leverde een extra levensjaar op. Elke euro investering in Vlaamse fietsostrades levert 2 tot 14 euro aan gezondheidsvoordelen op volgens de Vlaamse Instelling voor Technologisch Onderzoek (VITO).
Ook planten hebben zuurstof nodig en lijden onder vervuiling. Een recente studie in Environmental Research leert ons dat de oogsten de laatste 20 jaar gestegen zijn. Een stijging die, zo stelt het artikel, te wijten is aan minder luchtvervuiling. Hierboven zegden we al dat we in het Westen vervuiling wegduwen en dat heeft ook gevolgen voor de oogsten in Azië, waar de opbrengst vermindert.
Investeren in zuivere lucht is dus een economisch sterk verhaal, zeker met het oog op het laatste argument:
Luchtvervuiling maakt ons collectief dommer.
Greenstone vindt dat rechters geen belangrijke beslissingen mogen nemen bij erg vervuilde lucht en ook dat je het recht hebt om een belangrijke toets uit te stellen.
Je zou kunnen stellen dat Frank, in plaats van af te sluiten met een weerspreuk, vanaf nu beter advies kan geven in luchtkwaliteit want: luchtkwaliteit heeft een rechtstreekse invloed op onze intellectuele vermogens.
Hoeveel? Ongeveer 6% tov het gemiddelde, zo stelt Andrea La Nauze, een milieu-econome van de queensland universiteit in Australië. Zij werd getriggerd door een studie die ontdekte dat scheidsrechters van baseballwedstrijden méér foute beslissingen namen op dagen met veel luchtvervuiling.
Historici merkten al dat er een merkwaardig patroon bestaat in steden op het noordelijk halfrond (waar de wind overwegend van west naar oost waait). Daar situeren de rijke delen van de stad zich bijna altijd in het westen en de arme delen in het oosten. De wind waaide de vervuilde fabriekslucht steeds naar het oosten, en daar wilden de rijkere mensen niet wonen, die bouwden liever huizen in het propere deel van de stad waar de wind frisse lucht van het platteland aanbracht. Nu nog verdienen mensen die in vervuilde gebieden wonen gemiddeld 13% minder dan mensen in minder vervuild gebied.
Maar is er ook een causaal verband tussen vervuiling en cognitieve prestaties? Ja, stelt Edson Severnini, energie econoom aan Carnegie Mellon University. Hij liet mensen spelletjes spelen die je intelligentie vergelijken met het gemiddelde. Wie speelde op een vervuilde plek scoorde 6% minder goed dan bij een gemiddelde vervuiling. Dus als je moet presteren bij een zware vervuiling tov niet vervuild, dan kan het verschil nog een pak hoger liggen. Ik zou het wel weten als ik voor een examen zou moeten studeren.
Conclusie
Investeren in luchtkwaliteit is dus echt value for money, bovendien zijn alle soorten mensen (progressief, conservatief, rijk, arm, econoom, activist) in dezelfde mate vatbaar voor dit argument. Daarom loont het de moeite om luchtvervuiling in te zetten als communicatie-instrument bij klimaatcampagnes.
Comentários