Zijn de hoge energieprijzen de perfecte reclame voor meer isolatie? Of is er meer nodig?
“Lage energieprijzen zijn een voorbode van hoge energieprijzen.” Het is een opvallend citaat van historisch econoom Erik Buyst van de KU Leuven op Radio 1.
Zo legde hij het letterlijk uit:
“Wanneer prijzen laag staan, wordt weinig naar nieuwe olievelden of aardgasvelden gezocht en op termijn ondermijnt dat het aanbod. Tegelijk stimuleren lage prijzen indirect de vraag naar energie. Minder mensen gaan hun woning isoleren en velen rijden meer met de wagen. Wanneer zo'n krimpend aanbod aan de ene kant en een hoge vraag zoals nu met het coronaherstel samenkomen, hebben we een probleem." (©VRT)
Om de 10 jaar hebben we dit probleem. Je zou dus kunnen zeggen dat er een zekere mate van voorspelbaarheid is. En hoewel er in de media altijd gefocust wordt op de aanleiding van het probleem (nu eens een oorlog, dan weer een nieuwe Russische Tsaar) ligt de essentie natuurlijk bij ons veel te hoog energieverbruik. En dus duiken er weer artikeltjes op over “kieren afdekken en een dikke trui aandoen”.
Zo legde hij het letterlijk uit:
Wat als we nu eens deze crisis bekijken als de perfecte aanleiding om onze energievraag drastisch te verminderen. Hier zijn de argumenten:
De CREG (onze energieregulator) rekende uit dat een nieuw contract voor Gas €800 duurder is dan vorig jaar. De overheid zei al dat gezinnen die in een slecht geïsoleerd huis wonen tot €700 meer zullen moeten betalen op gas.
Een slecht geïsoleerd huis omvormen tot een goed geïsoleerd kan je jaarlijks heel wat centen besparen. Volgens de isolatie-sector makkelijk tot €700, wij kiezen voor het cijfer van milieucentraal: €550.
De premie voor de 3 belangrijkste maatregelen (hoog rtendemenstglas, dak- en muurisolatie) bedraagt voor een gemiddeld huis (75m2 dak en 100m2 geveloppervlakte) €1204
In het eerste jaar dat je isoleerde kan je tot €2500 besparen, vanaf dan ongeveer €1100
Hoeveel kost het nu om je huis te isoleren?
Volgens kosten-isoleren.be kost het €4000 om je dak te laten isoleren, €2000 voor je spouwmuur en €3500 voor je glas. Dat is geplaatst. Ongeveer €10.000 dus.
Bij onveranderd beleid, verdien je deze kost dus terug op een kleine 9 jaar. Maar er zijn nog argumenten pro isolatie: de prijzen van gas zullen wellicht (mits wat schommelingen) blijven stijgen, dat doet ze namelijk al 10-tallen jaren. De doorverkoopwaarde van je huis stijgt (of daalt als je niet isoleert) en je wooncomfort stijgt. Als klap op de vuurpijl: Er zijn formules bij banken voor renovatieleningen aan 0% om je huis energievriendelijker te renoveren. Tel uit je winst.
Hoeveel kost het nu om je huis te isoleren?
Niet de perfecte campagne om te isoleren?
En toch doen we het onvoldoende. De commerciële en residentiële gebouwen blijven met 21% de grootste uitstoter van emissies in België. We moeten ervoor zorgen dat we dit moment grijpen om eindelijk een massieve inhaalbeweging in te zetten, want uitgespaarde energie, is de goedkoopste en de milieuvriendelijkste. Dat komt natuurlijk omdat we die rationele keuze plots veel moeilijker vinden als we echt moeten handelen. We noemen dat koud versus warm kiezen. Dan komen er allerlei problemen op ons af. Dit zijn enkele belangrijke hordes die je moet wegnemen.
“Ik heb echt geen zin in al dat gedoe”
“Isoleren? Daar heb ik het geld niet voor hoor!”
“Een lening afsluiten, ver-moei-end”
Overwin het gedoe
In het Verenigd Koninkrijk onderzocht het Behavioural Insights Team (‘Nudge Unit’) van de CabinetOffice, het departement dat de Britse premier en zijn kabinet ondersteunt, deze vraag.
Een van de conclusies van het onderzoek was, dat mensen gewoon weinig zin hebben in het opruimen van de zolder, voordat de isolatie aangebracht kon worden. Mensen zagen op tegen de rommel die het aanbrengen van de isolatie in huis geeft. Dus niet het geld, maar de rommel was het struikelblok.
Het team adviseerde daarom om een proef te starten waarin isolatiebedrijven niet alleen de isolatie aanbrachten, maar ook eerst de zolder opruimden. Het idee werkte: de bereidheid om te isoleren steeg met een factor drie. Met een ‘opruimsubsidie’, waarbij de kosten van het opruimen tegen kostprijs worden gesubsidieerd, steeg de bereidheid met een factor vijf. lees verder op https://www.duurzaamplus.nl/politiek/energietransitie-waarden-gedrag/
Het probleem van de premies
Hierboven kan je lezen dat energie besparen ook kosten besparen is. Alleen, de mensen die het het meest nodig hebben, kunnen niet investeren. Want investeren, dat betekent dat je eerst geld uitgeeft om later meer geld te winnen. Maar als je geen geld hebt, dan kan je niet investeren. Ook premies lossen dat probleem niet, want die komen pas nadat je hebt geïnvesteerd. Zélfs de erg goedkope leningen niet. Als je weinig centen hebt ben je niet bepaald gemotiveerd je nog verder in de schulden te steken. En dus moeten we inzetten op derde-betalersystemen.
Zo werkt het: De installateur plaatst isolatie. De huiseigenaar betaalt de factuur niet, die blijft in het bezit van de leverancier. Eigenaars betalen de energiekosten die ze hadden vòor isolatie gewoon door, maar niet langer aan de energiemaatschappij, wél aan de installateur van jouw isolatie. Zij betalen je energiefactuur en met het uitgespaarde bedrag, betalen ze hun eigen factuur.
Pak buurten samen aan
Je kent wellicht het principe van de groepsaankoop, deze biedt je (meestal) het voordeel van een goedkoper tarief. Maar wat dacht je van groepsisolatie? In dit model isoleer je je woning, samen met je buren. Er zijn heel wat efficiëntiewinsten te halen uit collectief renoveren: in een wijk heb je vaak hetzelfde type huis, je kan de prijs drukken door in groep aan te kopen, de aannemer kan in één slag meerdere huizen doen. Tenslotte is er de sociale factor: zien dat andere mensen actie ondernemen genereert groepsdruk.
Conclusie
De hoge energieprijzen zorgen ervoor dat dit, meer dan ooit, het ideale moment is om te isoleren. De energie die je niet verbruikt is tenslotte het goedkoopst. Maar om de isolatienorm te halen is er meer nodig dan rationele argumenten. En die zijn te vinden in de gedragseconomie en de kracht van samen.